Szanowni Państwo,

poniżej przedstawiamy analizę prawną wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z 10 października 2019 r. o sygn. IV SA/Wa 1079/19, w którym Sąd poddał ocenie przede wszystkim termin, w jakim Dyrektor Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej zobowiązany jest dokonać uzgodnienia projektu decyzji o warunkach zabudowy na obszarach szczególnego zagrożenia powodzią.

Do Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej wpłynęło pismo Wójta dotyczące uzgodnienia projektu decyzji o warunkach zabudowy dla inwestycji polegającej na rozbudowie, nadbudowie i przebudowie budynku mieszkalnego. Decyzją administracyjną Dyrektor Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej odmówił uzgodnienia projektu decyzji o warunkach zabudowy dla zamierzenia inwestycyjnego. Organ stwierdził, że zgodnie z informacjami zawartymi w mapach zagrożenia powodziowego, teren przeznaczony pod planowaną inwestycję znajduje się w większości w ramach obszarów szczególnego zagrożenia powodzią, planowana inwestycja dotyczy m.in. rozbudowy istniejącego budynku mieszkalnego, w związku z tym zwiększą się wartości majątku w obszarze szczególnego zagrożenia powodzią, co stoi w sprzeczności z zapisami Planu zarządzania ryzkiem powodziowym dla obszaru dorzecza rzeki, a więc z celem dotyczącym wyeliminowania lub unikania wzrostu zagospodarowania na obszarach szczególnego zagrożenia powodzią.
Skarżący wnieśli odwołanie od powyższego rozstrzygnięcia wskazując, iż budynek mieszkalny, który planują rozbudować i nadbudować, w większej części znajduje się poza obszarem szczególnego zagrożenia powodzią. Ponadto podkreślili, że budynek ten znajduje się na górce (pozostałość starego wału przeciwpowodziowego). Skarżący wskazali, iż są świadomi zagrożeń związanych z ryzykiem powodziowym, ale prowadzą tam gospodarstwo rolne i nie mają możliwości budowy budynku mieszkalnego w innej lokalizacji.
Prezes PGW WP swoją decyzją z utrzymał w mocy zaskarżone rozstrzygnięcie organu I instancji. Uzasadniając ją wskazał, iż po przeanalizowaniu map zagrożenia powodziowego ustalił, że przeznaczona pod inwestycję działka w całości znajduje się na obszarze szczególnego zagrożenia powodzią od rzeki, na którym prawdopodobieństwo wystąpienia powodzi jest średnie i wynosi 1%. Prezes PGW WP podkreślił także, że kilometraż oraz rzędne wody Q1% różnią się od tych wskazanych w decyzji organu I instancji, jednak powyższe nie ma wpływu na rozstrzygniecie przedmiotowej decyzji. Pokreślił również fakt, że nie jest zachowana ciągłość wałów przeciwpowodziowych dla rzeki, dlatego też zgodnie z mapami zagrożenia powodziowego teren ten stanowi obszar szczególnego zagrożenia powodzią. Ponadto organ odwoławczy wskazał, iż w przypadku wystąpienia wody zalane zostaną również tereny sąsiadujące z terenem przeznaczonym pod inwestycję oraz droga dojazdowa, co może utrudnić samodzielną ewakuację. Analizując całokształt uwarunkowań lokalnych (na podstawie dokumentów zawartych w aktach sprawy) uznał, iż można stwierdzić, że istnieje duże ryzyko zalania omawianego terenu podczas pojawienia się wezbrania powodziowego. Dodatkowo wskazał, że intensywny rozwój zabudowy powoduje, iż obszar zlewni ma coraz mniejszą zdolność retencjonowania wód opadowych. Może to powodować coraz wyższe stany wód na rzece, a co za tym idzie zwiększać prawdopodobieństwo wystąpienia zdarzenia ekstremalnego. Konkludując Prezes PGW WP podzielił stanowisko organu I instancji w zakresie odmowy uzgodnienia projektu decyzji o warunkach zabudowy na obszarze zagrożonym powodzią.
Pismem z dnia 15 kwietnia 2019 r. skarżący złożyli do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie skargę na powyższą decyzję Prezesa Wód Polskich. Wnieśli o uchylenie wydanych w sprawie rozstrzygnięć i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania. W odpowiedzi na skargę organ odwoławczy wniósł o jej oddalenie, podtrzymując dotychczas zaprezentowaną argumentację. Wojewódzki Sąd Administracyjny skargę uwzględnił, choć z zupełnie innych przyczyn niż wskazane w skardze. Wyrok jest prawomocny i ze względu na bardzo duże znaczenie praktyczne zasługuje na szczegółowe omówienie.
Przeanalizujmy zatem przepisy – zgodnie z art. 60 ust. 1 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2020 r. poz. 293, dalej: „ustawa”) decyzję o warunkach zabudowy wydaje (z zastrzeżeniem decyzji o warunkach zabudowy na terenach zamkniętych, które wydaje wojewoda) wójt, burmistrz albo prezydent miasta po uzgodnieniu z organami, o których mowa w art. 53 ust. 4 tej ustawy i uzyskaniu uzgodnień lub decyzji wymaganych przepisami odrębnymi. W myśl art. 53 ust. 4 pkt 11 lit. b ustawy, decyzje wydaje się po uzgodnieniu z ministrem właściwym do spraw gospodarki wodnej albo dyrektorem regionalnego zarządu gospodarki wodnej Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie w odniesieniu do obszarów szczególnego zagrożenia powodzią w zakresie warunków zabudowy i zagospodarowania terenu. Artykuł 53 ust. 5 ustawy stanowi zaś, iż uzgodnień z ministrem lub dyrektorem RZGW dokonuje się w trybie art. 106 Kodeksu postępowania administracyjnego, z tym że zażalenie przysługuje wyłącznie inwestorowi. Natomiast w przypadku niezajęcia stanowiska przez organ uzgadniający w terminie 2 tygodni od dnia doręczenia wystąpienia o uzgodnienie, uzgodnienie uważa się za dokonane. Stosownie do brzmienia art. 53 ust. 5d ustawy, uzgodnienie decyzji z dyrektorem RZGW w zakresie zabudowy i zagospodarowania terenu położonego na obszarach szczególnego zagrożenia powodzią następuje w drodze decyzji, o której mowa w art. 166 ust. 5 ustawy Prawo wodne (Dz. U. z 2020 r. poz. 310).

Z treści powyższych przepisów wynika, iż wydanie pozytywnej decyzji o warunkach zabudowy jest uzależnione od jej uzgodnienia przez inny organ, zajęcie zaś stanowiska przez ten organ powinno nastąpić najpóźniej w ciągu 2 tygodni od dnia doręczenia wystąpienia o uzgodnienie. Jeżeli organ uzgadniający nie zajmie stanowiska w sprawie we wskazanym terminie, to rozstrzygnięcie uważa się za uzgodnione z upływem terminu 2 tygodni.

W przepisie art. 53 ust. 5 u.p.z.p. ustalono, iż początkiem 2- tygodniowego terminu, w którym organ powinien zająć stanowisko jest dzień doręczenia pisma (wniosku) o uzgodnienie organowi I instancji.
W analizowanej sprawie planowana inwestycja, polegająca na rozbudowie, nadbudowie i przebudowie budynku mieszkalnego, wymagała uzgodnienia z dyrektorem RZGW, gdyż – jak wynika z map zagrożenia powodziowego – znajduje się na obszarze szczególnego zagrożenia powodzią. Na podstawie akt administracyjnych sprawy WSA ustalił termin wpłynięcia wniosku o uzgodnienie projektu decyzji o warunkach zabudowy do Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej i tym samym ustalił datę, w której upływał dwutygodniowy termin na dokonanie uzgodnienia przez organ I instancji. WSA zauważył, iż organ I instancji wydał rozstrzygnięcie po upływie ustawowego terminu do jego wydania.
W analizowanym wyroku WSA stwierdził, iż „Należy mieć na uwadze, iż tryb uzgodnienia decyzji o warunkach zabudowy przez właściwy organ obarczony jest terminem prawa materialnego, będącym terminem zawitym, a co za tym idzie, nie podlegającym przedłużeniu ani przywróceniu. Po jego upływie organ uzgadniający traci kompetencje do orzekania (w tym wydania decyzji o odmowie uzgodnienia). W art. 53 ust. 5 ustawy ustawodawca wskazał wyraźnie, że jeżeli organ nie zajmie stanowiska w sprawie w terminie 2 tygodni, uzgodnienie uważa się za dokonane. Przyjęte rozwiązania prawne nie dają podstaw do kwalifikowania terminu ustawowego wprowadzonego w art. 53 ust. 5 ustawy jako terminu instrukcyjnego. Regulując w taki właśnie sposób uzgodnienia, ustawodawca godzi się z ryzykiem utraty przez organ kompetencji do odmowy uzgodnienia przedłożonego projektu decyzji o warunkach zabudowy” (analogicznie odnośnie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska -postanowienie WSA w Warszawie z dnia 23 stycznia 2013 r. IV SA/Wa 1947/12).
Wobec takiej konstatacji WSA uznał, że wraz z upływem terminu 2 tygodni uzgodnienie projektu decyzji o warunkach zabudowy należało uznać za dokonane, odmowne rozstrzygnięcia jakie zapadły po tej dacie wydane zostały z naruszeniem art. 53 ust. 5 w zw. z art. 64 ust. 1 ustawy. Sąd przyjął, iż „Skoro bowiem przepis art. 53 ust. 5 u.p.z.p. nakazywał organowi I instancji zająć stanowisko najpóźniej w ciągu 2 tygodni od dnia doręczenia pisma (wniosku) o dokonanie uzgodnienia, to zajęcie negatywnego stanowiska po tym terminie jest nie do zaakceptowania z punktu widzenia wymagań praworządności”.
Ponadto Sąd przyjął, iż organ odwoławczy wydając decyzję utrzymującą w mocy decyzję organu I instancji odmawiającą uzgodnienia przedmiotowej inwestycji nie dostrzegł upływu terminu do wydania przez ten organ uzgodnienia, uznał zatem, iż również zaskarżona decyzja została wydana z rażącym naruszeniem prawa. Zarówno bowiem zaskarżona decyzja, jak i utrzymana nią w mocy decyzja organu I instancji dotyczą w opinii Sądu sprawy, która z mocy prawa zakończyła się już wydaniem pozytywnego uzgodnienia.

Podkreślić zatem należy, iż Dyrektor RZGW dysponuje 2 tygodniowym terminem na uzgodnienie projektu decyzji i jest to termin zawity. Organ nie dysponuje uprawnieniami do jego wydłużenia, zmiany czy przywrócenia. Wszystkie rozstrzygnięcia organu wydane po upływie tego terminu dotknięte są wadą nieważności.

Jak wskazuje nasze doświadczenie, organy często nie dotrzymują wskazanego terminu i wydają decyzje administracyjne po jego upływie. Zatem jeśli otrzymali Państwo negatywną decyzję dyrektora RZGW tj. odmawiającą uzgodnienia projektu decyzji o warunkach zabudowy, zasadna jest jej analiza w zakresie wydania jej we właściwym terminie.
Nasza Kancelaria zapewnia obsługę prawną we wszystkich rodzajach postępowań administracyjnych, świadczymy pomoc prawną na każdym etapie postępowania, również w przypadku postępowań o wydanie decyzji o warunkach zabudowy. Zapewniamy pomoc w sytuacjach opisanych w niniejszym artykule tj. w przypadkach odmowy przez organ uzgodnienia projektu decyzji o warunkach zabudowy. Ponadto reprezentujemy również naszych klientów w postępowaniach przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym, a także zajmujemy się sporządzaniem skarg kasacyjnych do Naczelnego Sądu Administracyjnego. W celu uzyskania większej ilości informacji prosimy o kontakt telefoniczny, mailowy lub uzupełnienie formularza kontaktowego.