Dla większości przedsiębiorstw wodociągowo-kanalizacyjnych rozpoczął się właśnie nowy okres taryfowy, znaczna część spełniła już swój ustawowy obowiązek polegający na przedłożeniu wniosku o zatwierdzenie taryfy do właściwego organu regulacyjnego, w związku z powyższym aktualnie trwają lub właśnie zostały zakończone postępowania o zatwierdzenie taryf przed Dyrektorami Regionalnych Zarządów Gospodarki Wodnej Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie.
Jak wynika z praktyki, w wielu z tych postępowań organ regulacyjny wydał lub w najbliższym czasie wyda decyzję negatywną – odmawiającą zatwierdzenia taryfy. Decyzja ta oczywiście nie jest ostateczna w administracyjnym toku instancji, przysługuje od niej odwołanie do Prezesa Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie, a w dalszej kolejności również skarga do wojewódzkiego sądu administracyjnego. Jednakże przedsiębiorstwo wodociągowo – kanalizacyjne może zdecydować się na inne rozwiązanie niż złożenie odwołania od tej negatywnej decyzji, a mianowicie na rozwiązanie polegające na korekcie projektu taryfy lub uzasadnienia, zgodnie ze wskazaniami organu, w określonym przez organ terminie, a następnie ponownym przedłożeniu poprawionego wniosku taryfowego do zatwierdzenia organowi regulacyjnemu. To rozwiązanie chcielibyśmy Państwu przybliżyć, wskazując kiedy jego zastosowanie jest odpowiednim i korzystnym wyjściem, pokazując przykłady sentencji decyzji odmownych, a tym samym kierunków, w jakich najczęściej w opinii organów regulacyjnych zmierzać powinny działania mające na celu poprawienie taryf, jak również analizując kwestię terminu na wprowadzenie tych zaleconych przez organ poprawek.
Postępowanie administracyjne w sprawie zatwierdzenia taryfy
Przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne przekazuje organowi regulacyjnemu wniosek o zatwierdzenie taryfy w terminie 120 dni przed dniem upływu okresu obowiązywania dotychczasowej taryfy. Organ regulacyjny, w terminie 45 dni od dnia otrzymania wniosku o zatwierdzenie taryfy:
1) ocenia projekt taryfy oraz uzasadnienie pod względem zgodności z:
a) przepisami ustawy z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (Dz.U. z 2020 r. poz. 2028);
b) przepisami ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. – Prawo wodne (Dz.U. z 2020 r. poz. 310);
2) analizuje zmiany warunków ekonomicznych wykonywania przez przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne działalności gospodarczej, w tym marżę zysku, oraz weryfikuje koszty, związane ze świadczeniem usług, poniesione w latach obrachunkowych obowiązywania poprzedniej taryfy, ustalone na podstawie ewidencji księgowej, z uwzględnieniem planowanych zmian tych kosztów w okresie obowiązywania taryfy pod względem celowości ich ponoszenia w celu zapewnienia ochrony interesów odbiorców usług przed nieuzasadnionym wzrostem cen.
W sytuacji gdy, wynik tej oceny, weryfikacji lub analizy jest pozytywny, organ zatwierdza taryfę w drodze decyzji. W sytuacji natomiast, gdy wynik przeprowadzonej oceny, weryfikacji lub analizy jest negatywny, organ odmawia, w drodze decyzji, zatwierdzenia taryfy oraz nakłada w tej decyzji na przedsiębiorstwo obowiązek przedłożenia, w terminie w niej określonym, poprawionego projektu taryfy lub poprawionego uzasadnienia, wskazując elementy projektu taryfy lub uzasadnienia wymagające poprawienia.
Poprawienie projektu taryfy lub uzasadnienia – na czym polega?
Korekta projektu taryfy lub uzasadnienia odbywa się poprzez wprowadzenie w uprzednio przedłożonych dokumentach – projekcie taryfy lub uzasadnienia zmian, zgodnie z zaleceniami organu. Wskazania te mogą mieć bardzo zróżnicowany charakter, często są to polecenia wprowadzenia zmian powiązane z samą poprawnością projektu taryfy lub uzasadnienia, czy to w aspekcie ekonomicznym, technicznym czy prawnym. Przykładowo mogą to być wezwania do “opracowania taryfy w sposób zapewniający eliminowanie subsydiowania skrośnego” lub do przedstawienia konkretnych dokumentów, przesłania wymaganych ustawą lub rozporządzeniem załączników, czy uzupełnienia wniosku o wskazane wyliczenia. Zdarzają się również precyzyjnie sformułowane wskazania, przykładowo nakazujące poprawienie taryfy i uzasadnienia poprzez “wyłączenie z projektu taryfy odbiorców hurtowych”.
Z naszej praktyki natomiast wynika, że najczęściej zalecenia określone są w sposób ogólny, zdający się sugerować jedynie zasadność obniżenia cen i stawek za wodę i/lub ścieki np. organ nakazuje przedsiębiorstwu: “przedłożenie elementów uzasadnienia wymienionych w ustawie, zawierających poprawne wyliczenia w tabelach A-I oraz szczegółowe informacje i dokumenty uzasadniające i wyjaśniające wzrost cen i stawek opłat za wodę i ścieki”, czy też “opracowanie taryfy w sposób zapewniający ochronę odbiorców usług przed nieuzasadnionym wzrostem cen i stawek opłat poprzez weryfikację planowanych wartości niezbędnych przychodów” lub “opracowanie taryfy w sposób zapewniający ochronę odbiorców usług przed nieuzasadnionym wzrostem cen i stawek opłat poprzez weryfikację ponoszonych kosztów i utrzymania działalności zbiorowego zaopatrzeniu w wodę i zbiorowego odprowadzaniu ścieków”.
Poprawienie projektu taryfy wymaga więc dokładnego przeanalizowania decyzji odmownej, zarówno jej sentencji jak i uzasadnienia do niej, oraz jak w największym stopniu uwzględnienia wskazań organu w pierwotnie przedłożonych dokumentach.
Konieczne jest przeprowadzenie tej analizy oraz przedłożenie poprawionego projektu taryfy w odpowiednim terminie, tj. terminie jaki organ wyznaczył w decyzji. Początkiem terminu jest dzień doręczenia decyzji przedsiębiorstwu. Praktyka pokazuje, że organy regulacyjne określają termin na poprawienie projektu taryfy lub uzasadnienia w bardzo różnej długości, najczęściej jest to 30 dni, jednakże nie jest to w żaden sposób regułą. Dlatego po otrzymaniu decyzji organu regulacyjnego, a przed ostatecznym zdecydowaniem co do dalszych kroków, przedsiębiorstwo powinno w pierwszej kolejności sprawdzić jakim terminem na dokonanie tych poprawek dysponuje.
Konieczność przestrzegania wskazanego terminu wiąże się również z brzmieniem art. 24 c ust. 4 i 5 ustawy, bowiem jeżeli wydanie przez organ decyzji odmownej wynikało z powodu warunków ekonomicznych wykonywania przez przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne działalności gospodarczej, wskazujących na konieczność obniżenia cen i stawek opłat poniżej cen i stawek opłat zawartych w projekcie taryfy, a przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne nie przedłożyło w terminie określonym w decyzji poprawionego projektu taryfy lub poprawionego uzasadnienia organ regulacyjny określa, w drodze decyzji, tymczasową taryfę, biorąc pod uwagę warunki ekonomiczne wykonywania działalności gospodarczej przez przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne oraz zapewniając pokrycie uzasadnionych kosztów tego przedsiębiorstwa. Jednocześnie określenie tymczasowej taryfy nie zwalnia przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjnego z obowiązku przedłożenia poprawionego projektu taryfy.
Kiedy podjąć decyzję o poprawieniu projektu taryfy zgodnie ze wskazaniami organu?
Po otrzymaniu i poddaniu analizie decyzji o odmowie zatwierdzenia taryfy przedsiębiorstwo musi zdecydować czy w jego najlepszym interesie leży zastosowanie instytucji prawnej, którą rozważamy w niniejszym artykule tj. poprawienie projektu taryfy lub uzasadnienia, czy najpełniejszą ochroną jego majątkowych i niemajątkowych interesów zapewni odwołanie się od tej decyzji.
Rozstrzygając czy faktycznie zasadna będzie korekta projektu taryfy lub uzasadnienia proponujemy wziąć pod uwagę następujące argumenty: rozważyć czy projekt taryfy jest właściwie sformułowany, uwzględnia zasady poprawnej rachunkowości oraz czy zawiera wszystkie elementy wymagane przepisami prawa. Wziąć pod rozwagę należy również wskazania organu – czy wzywają do przedłożenia dokumentów, do złożenia których przedsiębiorstwo faktycznie jest zobowiązane na mocy ustawy lub rozporządzenia, zastanowić się czy ceny i stawki opłat za wodę i ścieki faktycznie wynikają z kosztów prowadzonej działalności wodociągowo – kanalizacyjnej oraz czy koszty te zostały prawidłowo i poprawnie wykazane, czy w projekcie taryfy zostały ujęte wyłącznie usługi zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków, czy też obejmuje on np. również działalność hurtową, pod uwagę należy wziąć również wysokość marży zysku, wysokość cen i stawek opłat oraz zmianę ich wysokości w stosunku do poprzednio zatwierdzonej taryfy.
Jeżeli po dokonaniu tej analizy aspektów zarówno prawnych, technicznych jak i ekonomicznych zdaniem przedsiębiorstwa projekt taryfy lub uzasadnienia został sformułowany w sposób niepoprawny, niewystarczająco precyzyjny, brak jest niezbędnych dokumentów lub jasności i obliczeń i właściwego, konkretnego ich uzasadnienia i wyjaśnienia, w pewnych kwestiach przedsiębiorstwo dostrzega swoje błędy, wtedy zasadne jest poprawienie wniosku zgodnie ze wskazaniami regulatora.
W sytuacji natomiast, gdy projekt taryfy przygotowany został właściwie, zgodnie z wymogami wynikającymi z treści obowiązujących przepisów, właściwie i precyzyjnie przedstawia przychody i koszty, to odpowiednim z punktu widzenia ochrony interesów majątkowych przedsiębiorstwa jest zastanowienie się nad celowością złożenia odwołania od decyzji Dyrektora RZGW do Prezesa PGW WP.
Poprawienie projektu taryfy najczęściej wiąże się z obowiązkiem ponownego przeanalizowania i policzenia projektu taryfy i najczęściej sformułowania w dużej części nowego uzasadnienia, jest to z pewnością zadanie długotrwałe i skomplikowane, wymagające wiedzy zarówno prawnej, technicznej jak i ekonomicznej, księgowej, podstaw rachunkowości, dlatego przy dość krótkich terminach wyznaczanych przez organy regulacyjne konieczne jest możliwie najszybsze – po otrzymaniu decyzji – rozpoczęcie prac na poprawieniem projektu taryfy lub uzasadnienia. Podkreślić jednak należy, aby decyzji o odmowie zatwierdzenia taryfy nie przyjmować bezrefleksyjnie, przeciwnie – poddawać ją wnikliwej, krytycznej analizie i dopiero wtedy podejmować decyzje oraz dalsze kroki tak, aby przedsiębiorstwa wodociągowo – kanalizacyjnych mogły realnie i skutecznie dbać o swoje interesy.
Podsumowanie
Podsumowując, zwracamy szczególną uwagę przedsiębiorstw wodociągowo-kanalizacyjnych na krytyczną i wnikliwą ocenę decyzji odmawiających zatwierdzenia taryfy, wydawanych przez Dyrektorów RZGW i możliwość dochodzenia swych praw przed organem wyższego stopnia oraz przed sądami administracyjnymi, jeśli wystąpi taka konieczność. W przypadkach natomiast rzeczywistych błędów czy nieścisłości w taryfach, zachęcamy do współpracy z organami, składania wszystkich wymaganych prawem dokumentów oraz poprawiania projektów taryf w sposób zapewniający zgodność z prawem i zasadami ekonomii. Nasza Kancelaria służy Państwu pomocą w kwestiach związanych z przygotowaniem wniosków taryfowych, pomagamy przygotować korekty wniosku taryfowego zgodnie ze wskazania organów, a także wszelkich inne dokumenty związane z działalnością wodociągowo-kanalizacyjną, prowadzimy obsługę prawną na etapie wystąpienia do organu z wnioskiem o zaopiniowanie regulaminu i zatwierdzenie taryfy, zapewniamy pomoc prawną w zakresie sporządzenia zażalenia i odwołania na wydane przez organ postanowienia i decyzje. Ponadto reprezentujemy również naszych klientów w postępowaniach przed sądami administracyjnymi. W celu uzyskania szczegółowych informacji prosimy o kontakt telefoniczny, mailowy lub uzupełnienie formularza kontaktowego.