Coraz częściej w codziennej praktyce spotykamy się z problematyką związaną z rozstrzyganiem sporów pomiędzy przedsiębiorstwami wodociągowo-kanalizacyjnymi a odbiorcami usług. Zgodnie z art. 3 ustawy z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzeniu ścieków (dalej: WodaŚciekU), zadania z zakresu zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzani ścieków stanowią zadania własne gminy. W praktyce są one powierzane przedsiębiorstwom wodociągowo-kanalizacyjnym, których to obowiązki określa regulamin dostarczenia wody i odprowadzania ścieków na ternie danej gminy.

Zgodnie z art. 19 ust. 5 WodaŚciekU, Regulamin dostarczania wody i odprowadzania ścieków określa zarówno prawa jak i obowiązki zarówno przedsiębiorstw wodociągowo-kanalizacyjnych jak i odbiorców usług w tym:

1. Minimalny poziom usług świadczonych przez przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne w zakresie dostarczania wody i odprowadzania ścieków.
2. Warunki i tryb zawierania umów z odbiorcami usług.
3. Sposób rozliczeń w oparciu o ceny i stawki opłat ustalone w taryfach.
4. Warunki przyłączania do sieci.
5. Warunki techniczne określające możliwości dostępu do usług wodociągowo-kanalizacyjnych.
6. Sposób dokonywania przez przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne odbioru wykonanego przyłącza.
7. Sposób postępowania w przypadku niedotrzymania ciągłości usług i odpowiednich parametrów dostarczanej wody i wprowadzanych do sieci kanalizacyjnej ścieków.
8. Standardy obsługi odbiorców usług, w tym sposoby załatwiania reklamacji oraz wymiany informacji dotyczących w szczególności zakłóceń w dostawie wody
   i odprowadzaniu ścieków.
9. Warunki dostarczania wody na cele przeciwpożarowe.

W praktyce oznacza to, iż strona zainteresowana przyłączeniem składa wniosek o wydanie warunków technicznych przyłączenia. Przedsiębiorstwo jest obowiązane przyłączyć do sieci nieruchomość osoby ubiegającej się o przyłączenie, jeżeli istnieją techniczne możliwości świadczenia usług w zakresie zbiorowego zaopatrzenia w wodę i odprowadzania ścieków. Możliwości świadczenia usług są zazwyczaj uwarunkowane usytuowaniem nieruchomości oraz zdolnościami dostawczymi i przepustowymi istniejącej sieci wodociągowej. Po spełnieniu przez wnioskodawcę warunków technicznych powinno, co do zasady nastąpić przyłączenie nieruchomości do sieci i zawarcie umowy o zaopatrzenie w wodę lub odprowadzenie ścieków.

Praktyka pokazuje jednak, że dość często już na etapie wydania warunków technicznych przyłącza powstają problemy. Przedsiębiorstwo może bowiem odmówić wydania warunków technicznych, a tym samym nie dojdzie do przyłączenia nieruchomości do sieci wodociągowej. Pojawia się zatem pytanie, czy odmowa przedsiębiorstwa w przedmiocie wydania inwestorowi prywatnemu warunków technicznych przyłącza do sieci wodno-kanalizacyjnej może być rozpatrywana już jako odmowa przyłączenia do sieci, a zatem czy zgodnie z art. 27e ust. 1 WodaŚciekU stanowi ona sprawę sporną i winna być poddana pod rozstrzygnięcie organu regulacyjnego? Czy też podlega ona rozpatrzeniu przez sądy powszechne?

Zgodnie z art. 27e ustawy organ regulacyjny rozstrzyga w sprawach spornych dotyczących:

1. Odmowy zawarcia umowy o zaopatrzenie w wodę lub odprowadzanie ścieków przez przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne.
2. Odcięcia dostawy wody lub zamknięcia przyłącza kanalizacyjnego, lub odmowy przyłączenia do sieci nieruchomości osobie ubiegającej się o przyłączenie nieruchomości do sieci.

Przyjęcie literalnej wykładni art. 27e ust.1 pkt 1 skutkowałoby znacznym ograniczeniem roli organu, jeżeli chodzi o rozstrzyganiem sporów, a tym samym w naszej ocenie pozostawałoby w ewidentnej sprzeczności z celami ustawy. Warto przy tym zwrócić uwagę na rozwiązanie chociażby kwestii wydania warunków technicznych przyłączenia do sieci na gruncie Ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 prawo energetyczne (dalej: PrEnergU). Z art. 7 PrEnergU wynika, iż przedsiębiorstwo energetyczne ma obowiązek zawarcia umowy o przyłączenie do sieci. Oznacza to, iż przedmiotem rozstrzygnięcia organu mogą być m.in. spory związane z warunkami przyłączenia do sieci.

Co więcej również orzecznictwo wydane na kanwie PrEnergU wskazuje na zasadność pojmowania sporów w sposób dość szeroki. Jako odmowę zawarcia umowy rozumie się bowiem nie tylko nie wydanie warunków technicznych przyłączenia, ale również wydanie warunków niemożliwych do zaakceptowania przez stronę. Jak wynika z wyroku Sądu Najwyższego z dnia 6 października 2016 r. sygn. akt III SK 50/15 cyt.

,,odmowa zawarcia umowy przyłączeniowej następuje nie tylko wtedy, gdy przedsiębiorstwo energetyczne oświadcza wprost, że umowy nie zawrze, ale także gdy przedstawia takie warunki przyłączenia, które są nie do zaakceptowania dla podmiotu ubiegającego się o przyłączenie do sieci. Nie można bowiem odmowy zawarcia umowy sprowadzać tylko do przypadku, kiedy wprost przedsiębiorstwo sieciowe nie zgadza się na zawarcie umowy”.

Z uwagi na powyższe w naszej ocenie zasadne jest zastosowanie wykładni celowościowej i przyjęcie koncepcji, iż odmowa wydania warunków technicznych przyłączenia do sieci powinna być rozumiana jako odmowa zawarcia umowy o zaopatrzenie w wodę lub odprowadzenie ścieków przez przedsiębiorstwo wodociągowo–kanalizacyjne, a tym podana pod rozstrzygnięcie organu regulacyjnego jako spór.

Warto również mieć na uwadze projekt ustawy z dnia 8 kwietnia 2019 r. o zmianie ustawy Prawo budowlane oraz niektórych innych ustaw. Zgodnie z art. 19a na wniosek podmiotu ubiegającego się o przyłączenie do sieci, przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne będzie zobowiązane do wydania warunków przyłączenia do sieci, albo uzasadnienia ich wydania w terminie: 14 dni – w przypadku budynków mieszkalnych jednorodzinnych, w tym znajdujących się w zabudowie zagrodowej a w pozostałych przypadkach w terminie 30 dni.

Projekt dostępny na stronie Rządowego Centrum Legislacji:  https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12321551/katalog/12583601#12583601.

Posiadamy szerokie doświadczenie w prowadzeniu tego typu spraw, zarówno w postępowaniu przed organami regulacyjnymi jak i w postępowaniach przed wojewódzkimi sądami administracyjnymi i Naczelnym Sądem Administracyjnym, w celu uzyskania większej ilości informacji prosimy o kontakt telefoniczny, mailowy lub uzupełnienie formularza kontaktowego.