Proces zatwierdzania taryfy dla wielu przedsiębiorstw wodociągowo-kanalizacyjnych zakończył się wydaniem przez organ regulacyjny – Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej decyzji odmownej i określeniem przez organ taryfy tymczasowej. W wielu przypadkach takie działanie organu pozbawione było podstaw prawnych i narażało przedsiębiorstwa na zaniżone w stosunku do realnych kosztów i należnej marży zysku ceny i stawki opłat. Problematyka określania marży była już omawiana na łamach naszego blogu (artykuł dostępny: https://kppp.com.pl/blog/zbiorowe-zaopatrzenie-w-wode-i-zbiorowe-odprowadzanie-sciekow/problematyka-wysokosci-marzy-w-kontekscie-odmowy-zatwierdzenia-taryfy-dla-zbiorowego-zaopatrzenia-w-wode-i-odprowadzania-sciekow/).
Jak wynika z art. 24b ustawy z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (Dz. U. z 2019 r. poz. 1437 z późn. zm., dalej: „ustawa”) taryfa podlega zatwierdzeniu przez organ regulacyjny z wyłączeniem taryfy zmienionej w związku ze zmianą stawki podatku od towarów i usług. Przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne przekazuje organowi regulacyjnemu wniosek o zatwierdzenie taryfy w terminie 120 dni przed dniem upływu okresu obowiązywania dotychczasowej taryfy.
Organ regulacyjny, w terminie 45 dni od dnia otrzymania wniosku ocenia projekt taryfy oraz uzasadnienie pod względem zgodności z przepisami ustawy oraz przepisami ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. – Prawo wodne, a także analizuje zmiany warunków ekonomicznych wykonywania przez przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne działalności gospodarczej, w tym marżę zysku, oraz weryfikuje koszty pod względem celowości ich ponoszenia w celu zapewnienia ochrony interesów odbiorców usług przed nieuzasadnionym wzrostem cen.
Jeżeli wynik oceny, weryfikacji lub analizy jest pozytywny, organ regulacyjny zatwierdza taryfę w drodze decyzji. Jeżeli wynik oceny, weryfikacji lub analizy jest negatywny, organ regulacyjny odmawia, w drodze decyzji, zatwierdzenia taryfy oraz nakłada obowiązek przedłożenia poprawionego projektu taryfy lub poprawionego uzasadnienia wskazując elementy projektu taryfy lub uzasadnienia wymagające poprawienia.
Jeżeli natomiast wynik oceny, weryfikacji lub analizy jest negatywny z powodu warunków ekonomicznych wykonywania przez przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne działalności gospodarczej, wskazujących na konieczność obniżenia cen i stawek opłat poniżej cen i stawek opłat zawartych w projekcie taryfy, a przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne nie przedłożyło w terminie określonym w decyzji poprawionego projektu taryfy lub poprawionego uzasadnienia organ regulacyjny określa, w drodze decyzji, tymczasową taryfę, biorąc pod uwagę warunki ekonomiczne wykonywania działalności gospodarczej przez przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne oraz zapewniając pokrycie uzasadnionych kosztów tego przedsiębiorstwa.
Należy podkreślić, że do zastosowania przez organ tego trybu konieczne jest łączne spełnienie następujących warunków:
- wydanie decyzji odmownej przez organ regulacyjny,
- decyzja odmowna została wydana z powodu warunków ekonomicznych wykonywania przez przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne działalności gospodarczej,
- wynik oceny, weryfikacji lub analizy wskazuje na konieczność obniżenia cen i stawek opłat,
- przedsiębiorstwo nie przedłożyło w wyznaczonym terminie poprawionego wniosku lub uzasadnienia.
Omówmy zatem jakie wątpliwości budzi ten przepis i jak wyglądało stosowanie go w praktyce przez organy regulacyjne.
Najistotniejszą kwestią jest podkreślenie, iż przepis ten może znaleźć zastosowanie wyłącznie wtedy, kiedy wskazane w nim przesłanki zostaną spełnione łącznie. Nasza praktyka wskazuje, że organy regulacyjne często ustalały taryfy tymczasowe, mimo że brak był spełnienia jednego z warunków. Taka praktyka jest niedopuszczalna i takie decyzje organów nie powinny się ostać w systemie prawnym.
Pierwsza z przesłanek wydaje się oczywista i nie budziła wątpliwości w praktyce. Organ podczas oceny, weryfikacji i analizy uznać musi, iż przedłożony wniosek taryfowy nie może zostać zatwierdzony i wydać decyzję odmawiającą zatwierdzenia taryfy.
Kolejną przesłanką, która musi zostać spełniona jest okoliczność, iż decyzja odmowna została wydana z powodu warunków ekonomicznych wykonywania przez przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne działalności gospodarczej, pozbawione podstaw prawnych jest więc wydanie decyzji określającej taryfę tymczasową jeśli decyzja negatywna została wydana przez organ z innych przyczyn. Przykładem spotykanym przez nas w praktyce jest określanie taryfy tymczasowej, gdy decyzja odmawiająca zatwierdzenia taryfy wynikała zdaniem organu z niezgodności wniosku z przepisami prawami np. nie zostały przedłożone wszystkie wymagane przepisami dokumenty. Jest to praktyka niezgodna z powołanymi przepisami.
Ponadto wynik przeprowadzanej przez organ oceny, weryfikacji lub analizy wskazywać musi na konieczność obniżenia cen i stawek opłat. Przepisy nie doprecyzowują tej kwestii, co niestety pozwala organowi na dużą swobodę w ocenie tej przesłanki.
W praktyce najczęściej wątpliwości budziła kwestia złożenia poprawionego wniosku lub poprawionego uzasadnienia w określonym przez organ terminie. Brzmienie przepisu wskazuje, iż przedłożenie żądanych dokumentów ma charakter formalny – w zakreślonym terminie należy przedłożyć poprawiony wniosek lub uzasadnienie, nie oznacza to zatem, że muszą one być w opinii organu poprawne i umożliwiać zatwierdzenie taryfy. Oznacza jedynie, że przed upływem terminu przedsiębiorstwo musi złożyć poprawione dokumenty – zatem podstawą do określenia taryfy tymczasowej są wyłącznie dwie sytuacje: przedsiębiorstwo w ogóle nie złożyło wymaganego przez organ wniosku albo uzasadnienia albo przedsiębiorstwo złożyło identyczny jak pierwotnie wniosek lub uzasadnienie i zakwestionowało ewentualnie jedynie zasadność takiej decyzji organu. O ile nie nastąpi jedna ze wskazanych sytuacji organ zobowiązany jest procedować złożony wniosek taryfowy na dokładnie takich samych zasadach jak pierwotnie złożony wniosek.
Kolejnym problemem, z którym spotykaliśmy się w praktyce jest kwestia wydawania przez organ decyzji określającej taryfę tymczasową w sytuacji, w której przedsiębiorstwo odwołało się od decyzji odmownej. Do postępowania przed organem regulacyjnym stosuje się przepisy ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2020 r. poz. 256 z późn. zm., dalej: KPA). Należy zatem przywołać przepisy ogólne – zgodnie z KPA – decyzja, od której wniesiono odwołanie nie podlega wykonaniu (art. 130 § 2). Termin na przedłożenie poprawionego projektu taryfy – określany w decyzji odmownej – powinien zatem wyraźnie wskazywać, że biegnie on od dnia uzyskania przez tę decyzję ostateczności. W przypadku ustalenia taryfy tymczasowej niezależnie od trwającego postępowania odwoławczego, decyzja może zostać zakwestionowana przez przedsiębiorstwo na podstawie art. 156 § 1 pkt 2 KPA.
Podkreślić ponadto należy, że określenie tymczasowej taryfy nie zwalnia przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjnego z obowiązku przedłożenia poprawionego projektu taryfy wraz z poprawionym uzasadnieniem.
Jak wynika z przedstawionej analizy postępowanie o zatwierdzenie taryfy jest niewątpliwie trudnym procesem, wymagającym dużej wiedzy i doświadczenia. Nasza Kancelaria zapewnia obsługę prawną w takich sprawach, przygotowujemy projekty wniosków taryfowych, prowadzimy obsługę prawną na każdym etapie postępowania administracyjnego zarówno przed Dyrektorem RZGW jak i Prezesem PGW WP. Ponadto reprezentujemy również naszych klientów w postępowaniach przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym, a także zajmujemy się sporządzaniem skarg kasacyjnych do Naczelnego Sądu Administracyjnego. W celu uzyskania większej ilości informacji prosimy o kontakt telefoniczny, mailowy lub uzupełnienie formularza kontaktowego.