Jak pokazuje praktyka decyzje wydawane przez organ regulacyjny – Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w przedmiocie odmowy zatwierdzenia taryfy nie zawsze są poprawne. Z punktu widzenia przedsiębiorstwa wodociągowo – kanalizacyjnego uważna analiza wydanej decyzji jest niezwykle istotna w kontekście ewentualnego odwołania oraz prawidłowego sformułowania zarzutów. Aby wyjść naprzeciw Państwa oczekiwaniom i odpowiedzieć na zadawane najczęściej pytania, postanowiliśmy pokrótce omówić najbardziej newralgiczne zagadnienia z tym związane.
Zgodnie z art. 107 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (dalej k.p.a.) decyzja powinna zawierać następujące elementy:
- oznaczenie organu administracji publicznej, który wydał decyzję,
- datę wydania,
- oznaczenie strony lub stron,
- powołanie właściwej podstawy prawnej,
- rozstrzygnięcie,
- uzasadnienie faktyczne i prawne,
- pouczenie, czy i w jakim trybie służy od niej odwołanie oraz o prawie do zrzeczenia się odwołania i skutkach zrzeczenia się odwołania,
- podpis z podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego pracownika organu upoważnionego do wydania decyzji, a jeżeli decyzja wydana została w formie dokumentu elektronicznego – kwalifikowany podpis elektroniczny,
- w przypadku zaś decyzji, w stosunku do której może być wniesione powództwo do sądu powszechnego, sprzeciw od decyzji lub skarga do sądu administracyjnego – pouczenie o dopuszczalności wniesienia powództwa, sprzeciwu od decyzji lub skargi oraz wysokości opłaty od powództwa lub wpisu od skargi lub sprzeciwu od decyzji, jeżeli mają one charakter stały albo o podstawie do wyliczenia opłaty lub wpisu o charakterze stosunkowym, a także możliwości ubiegania się przez stronę o zwolnienie od kosztów albo przyznanie prawa pomocy.
Dodatkowo, jak to wynika z art. 24c ust. 3 i 4 ustawy z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i odprowadzaniu ścieków (dalej ustawa), jeżeli wynik oceny, weryfikacji lub analizy, o których mowa w ust. 1 tego przepisu, jest negatywny, organ regulacyjny:
- odmawia, w drodze decyzji, zatwierdzenia taryfy,
- nakłada w tej decyzji na przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne obowiązek przedłożenia, w terminie w niej określonym, poprawionego projektu taryfy, o którym mowa w art. 24b ust. 4 pkt 1 ustawy lub poprawionego uzasadnienia, o którym mowa w art. 24b ust. 4 pkt 2 ustawy,
- wskazuje elementy projektu taryfy lub uzasadnienia wymagające poprawienia.
Ponadto jeżeli wynik oceny, weryfikacji lub analizy jest negatywny z powodu warunków ekonomicznych wykonywania przez przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne działalności gospodarczej, wskazujących na konieczność obniżenia cen i stawek opłat poniżej cen i stawek opłat zawartych w projekcie taryfy, a przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne nie przedłożyło w terminie określonym w decyzji poprawionego projektu taryfy lub poprawionego uzasadnienia organ regulacyjny określa, w drodze decyzji, tymczasową taryfę, biorąc pod uwagę warunki ekonomiczne wykonywania działalności gospodarczej przez przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne oraz zapewniając pokrycie uzasadnionych kosztów tego przedsiębiorstwa.
Odnosząc się do powyższego, po otrzymaniu decyzji odmawiającej zatwierdzenia taryfy należy w pierwszej kolejności uważnie zapoznać się z sentencją decyzji tj., czy zawiera ona wszystkie niezbędne elementy, czy organ wskazał, co wymaga poprawy (projekt taryfy czy też uzasadnienie), czy został określony termin do kiedy przedsiębiorstwo ma zrealizować nałożony na niego obowiązek i jakie elementy projektu taryfy lub uzasadnienia wymagają poprawienia. Warto tutaj mieć na uwadze fakt, iż sentencja winna być sformułowana w sposób jasny i zrozumiały dla adresata decyzji, a przy tym niewymagający dodatkowych wyjaśnień ze strony organu. W naszej ocenie te elementy winny znaleźć się w sentencji decyzji, a nie zaś jej uzasadnieniu, albowiem stanowią one element rozstrzygnięcia i określają obowiązki, które to zostały nałożone na przedsiębiorstwo.
Warto tutaj mieć na uwadze fakt, iż zgodnie z art. 107 § 1 pkt 5 k.p.a. obowiązek zamieszczania w decyzji rozstrzygnięcia oznacza obowiązek rozstrzygnięcia całości sprawy, ponieważ obowiązek ten jest odzwierciedleniem uprawnienia strony do załatwienia sprawy zgodnie z jej wnioskiem. Rozstrzygnięcie jest zatem jedynym z najważniejszych składników decyzji i nie jest możliwe jego zastąpienie uzasadnieniem decyzji (szerzej: wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 4 czerwca 2020 r. sygn. akt II SA/Po 961/19). Jako błędną praktykę należy zatem wskazać umieszczenie któregokolwiek z podanych wyżej elementów rozstrzygnięcia w uzasadnieniu decyzji. Taką decyzja w naszej ocenie jest obarczona istotnym błędem.
Kolejną istotną kwestią jest zapoznanie się z uzasadnieniem decyzji pod kątem wskazania przez organ faktów, uznanych przez niego za udowodnione, dowodów na których się oparł wydając decyzje, a także ich oceny. Uzasadnienie powinno nam bowiem pokazać tok rozumowania organu, który prowadził do wydania decyzji negatywnej. Zwracamy Państwa uwagę na fakt, iż niewskazanie przez organ przyczyn dla których odmówił zatwierdzenia taryfy, lub też określenie je w sposób ogólnikowy może stanowić podstawę do sformułowania zarzutów w postępowaniu odwoławczym. Zgodnie bowiem z wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 28 kwietnia 2020 r. sygn. akt II OSK 1417/19 cyt. ,,brak wyjaśnienia wszystkich okoliczności w uzasadnieniu decyzji, stanowi o naruszeniu art. 107 § 3 k.p.a., a ponadto odpowiednie ujawnienie procesu decyzyjnego w sferze podstawy faktycznej rozstrzygnięcia stanowi jedną z gwarancji prawidłowej realizacji zasady swobodnej oceny dowodów z art. 80 k.p.a., rozumianej jako ocena tego materiału na podstawie całokształtu zgromadzonych dowodów, a także stanowi wyraz zrealizowania przez organ wynikającej z art. 11 k.p.a. zasady przekonywania”.
W uzasadnieniu decyzji winny zatem znaleźć się wszystkie okoliczności faktyczne, które miały wpływ na rozstrzygnięcie sprawy. Pominięcie nawet jednej z tych okoliczności może skutkować uznaniem, iż organ błędnie doszedł do wniosku, iż taryfa nie może być zatwierdzona, albowiem nie rozważył wszystkich okoliczności. Warto tutaj przytoczyć chociażby wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 15 lutego 2019 r., wydany w sprawie sygn. akt IV SA/Wr 525/18, zgodnie z którym to cyt. ,,stosownie do art. 107 § 1 pkt 6 i § 3 k.p.a. decyzja powinna zawierać uzasadnienie faktyczne i prawne. Z istoty samego uzasadnienia wynika, że powinno ono wskazywać przesłanki, którymi kierował się organ wydając dane orzeczenie, a więc powinno w sposób wyczerpujący wyjaśniać podstawę rozstrzygnięcia i okoliczności, które za takim a nie innym rozstrzygnięciem przemawiają. Celem uzasadnienia jest bowiem przedstawienie procesów myślowych, które doprowadziły organ do wydania danego aktu, wskazanie motywów będących podstawą podjętego przez niego rozstrzygnięcia i wreszcie wskazanie argumentów tłumaczących dlaczego takie, a nie inne stanowisko było prawidłowe w określonym stanie faktycznym. Argumentacja zawarta w uzasadnieniu powinna bowiem pozwolić – zarówno podmiotowi, którego rozstrzygnięcie bezpośrednio dotyczy, jak i ewentualnie sądowi kontrolującemu następnie tę decyzję – odczytać kierunek rozważań oraz tok rozumowania organu. Uzasadnienie aktu administracyjnego, stanowiąc jego integralną część, wpływa bowiem na jego treść. Sporządzenie uzasadnienia jest więc nie tylko wymogiem formalnym – wynikającym wprost z brzmienia art. 107 § 1 i 3 k.p.a. – ale także ma istotne znaczenie merytoryczne. Przedstawienie toku rozumowania organu administracyjnego wpływa na kontrolę rozstrzygnięcia w postępowaniu sądowoadministracyjnym.”.
Powyższe wydaje się być szczególnie istotne chociażby w kontekście zakwestionowania projektu taryfy z uwagi na wysokość marży wskazanej przez przedsiębiorstwo wodociągowo – kanalizacyjne. Jeżeli bowiem organ kwestionuje jedynie wysokość marży, nie czyniąc przy tym pełnych ustaleń w tym zakresie, to może to stanowić podstawę do wniesienia skutecznego odwołania od wydanej decyzji. Należy bowiem zwrócić uwagę, iż poprawność ustaleń w zakresie wpływu marży na cenę również podlega kontroli i ocenie Sądu. Warto tutaj przywołać orzeczenie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 29 listopada 2013 r. wydane w sprawie sygn. akt II SA/Gl 1123/13, które co prawda było wydane w poprzednim stanie prawnym, jednakże nie straciło ono na aktualności. Sąd w sprawie skargi wniesionej na uchwałę Rady Miejskiej w przedmiocie odmowy zatwierdzenia taryfy dla zbiorowego zaopatrzenia w wodę i odprowadzania ścieków, przyznał rację skarżącemu wskazując, iż ,,w konsekwencji przywołane wyżej uzasadnienie uchwały nie daje odpowiedzi na podstawowe pytania, kluczowe z punktu widzenia dopuszczalności podjęcia uchwały o odmowie zatwierdzenia taryf. Rada nie wskazała bowiem czy zaproponowana marża, notabene istotnie jak się wydaje wysoka, ustalona została na poziomie wyższym niż do tej pory, czy też w sposób do tej pory przez Radę akceptowany, nie zbadała czy sposób jej ustalenia spowodował nieuzasadniony wzrost cen, o którym mowa w Rozporządzeniu, czy też wzrostu takiego nie spowodował, nie wskazała, który konkretnie przepis został naruszony i w jaki sposób naruszenie to nastąpiło. Podkreślenia wymaga też, iż stwierdzając niewłaściwe, zbyt lakoniczne uzasadnienie kwestii marży we wniosku taryfowym Rada nie zwróciła się ani do organu wykonawczego, który taryfy uznał za poprawne, ani do Spółki o stosowne, bardziej szczegółowe, wyjaśnienia. Nadto, za pozbawione podstawy prawnej, a tym samym wykraczające poza ustawowe kompetencje Rady uznać należy stwierdzenie, iż przychody w wysokości 49 671,73 tys. zł zdaniem Rady gwarantują „A” Spółka z o.o. z siedzibą w D. realizacje wszelkich zaplanowanych działań zmierzających do prawidłowego wykonania zadań i pełnego pokrycia niezbędnych wydatków swojej działalności, a ewentualne ustalenie marży zysku nie powinno przekraczać wysokości 2%.”
Podsumowując powyższe rozważania należy wskazać, iż nie każda odmowna decyzja organu w przedmiocie zatwierdzenia taryfy będzie poprawna i nie zostanie – w razie wniesienia skargi – uchylona przez sąd administracyjny. Warto zatem za każdym razem dokonać szczegółowej analizy decyzji. Oczywiście jako doświadczeni praktycy mamy świadomość licznych problemów związanych z przygotowaniem wniosku taryfowego, a także jego zatwierdzeniem przez Organ, pragniemy przypomnieć i podkreślić, że nasza Kancelaria służy Państwu pomocą w kwestiach związanych z przygotowaniem wniosków taryfowych, a także wszelkich innych dokumentów związanych z działalnością wodociągowo-kanalizacyjną, prowadzimy obsługę prawną na etapie wystąpienia do organu z wnioskiem o zaopiniowanie regulaminu i zatwierdzenie taryfy, zapewniamy pomoc prawną w zakresie sporządzenia zażalenia i odwołania na wydane przez organ postanowienia i decyzje oraz służymy pomocą w przygotowaniu projektu uchwały. Ponadto reprezentujemy również naszych klientów w postępowaniach przed sądami administracyjnymi. W celu uzyskania szczegółowych informacji prosimy o kontakt telefoniczny, mailowy lub uzupełnienie formularza kontaktowego.