Znajdujemy się obecnie w trudnej i mało stabilnej sytuacji ekonomiczno-gospodarczej, w szczególności, jeśli chodzi o rynek energii elektrycznej, na którym nieustająco obserwujemy wzrost cen tegoż medium, zarówno dla przedsiębiorstw jak i dla osób fizycznych. Wysokie ceny hurtowe energii oraz koszty zakupu praw do emisji CO2, stanowią główne przyczyny tak gwałtownego wzrostu stawek za energię elektryczną. Drożeją również ceny paliw, co odbija się na każdej dziedzinie gospodarki, również na rynku energii. To wszystko nakazuje przygotować się także przedsiębiorstwom wodociągowo-kanalizacyjnym do rosnących nakładów finansowych, niezbędnych do pokrycia podstawowych wydatków związanych z prowadzoną działalnością. Niewątpliwie są to okoliczności, których przedsiębiorstwa nie mogły przewidzieć składając wnioski taryfowe zimą i wiosną ubiegłego roku, a już na pewno nie miały możliwości oszacowania realnych rozmiarów tych wzrostów. Tym samym przedsiębiorstwa nie mogły stworzyć wniosków taryfowych odpowiednio skalkulowanych dla obecnej sytuacji rynku energetycznego, którego są odbiorcami.
Zbyt długi okres taryfowy
Jak już wcześniej pisaliśmy (link do artykułu: https://kppp.com.pl/blog/zbiorowe-zaopatrzenie-w-wode-i-zbiorowe-odprowadzanie-sciekow/skrocenie-okresu-obowiazywania-taryfy/) zgodnie z obowiązującą od 2018 roku nowelizacją ustawy z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (dalej zwanej ustawą), nowe taryfy za wodę i ścieki są ustalane na okres trzech lat, nie zaś na rok – jak to było do tej pory. Wielu praktyków prawa z tego zakresu oraz reprezentantów przedsiębiorstw wodociągowo – kanalizacyjnych od początku zwracało uwagę, że jest to zbyt długi okres. Największym bowiem zagrożeniem dla ustalenia taryfy, która miałaby obowiązywać aż trzy lata, jest zmienna sytuacja ekonomiczna, niemożliwa do przewidzenia w dłuższym okresie. Jak pokazują ostatnie 2 lata, szalenie zmienne i niestabilne były nie tylko uwarunkowania ekonomiczne, ale także okoliczności społeczne, polityczne, związane ze zdrowiem publicznym, częstymi i gwałtownymi zmianami w przepisach prawa. Zagrożenie związane z sytuacją epidemiologiczną, związany z tym kryzys gospodarczy oraz rosnąca inflacja same w sobie mogą spowodować, że wiele przedsiębiorstw wodno-kanalizacyjnych stanie na granicy rentowności i możliwości spłacania swoich bieżących zobowiązań w terminie. Sytuacja na rynku energii może być dla wielu przedsiębiorstw krokiem za daleko i realnie zagrozić ciągłości budżetowej. Aby ograniczyć wystąpienie podobnych sytuacji, ustawodawca wprowadził w art. 24j. ustawy możliwość skrócenia obowiązywania taryfy za wodę i ścieki.
Instytucja skrócenia taryfy
Zgodnie z przywołanym przepisem, przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne już od pierwszego dnia obowiązywania nowej taryfy może złożyć do organu regulacyjnego wniosek o skrócenie okresu jej obowiązywania wraz z projektem nowej taryfy oraz uzasadnieniem. Przy czym nie może tego zrobić później niż przed rozpoczęciem biegu terminu 120 dni od planowanego dnia wejścia w życie nowej taryfy. Rozpatrywanie wniosku o skrócenie obowiązywania taryf i zatwierdzenie nowych odbywa się na zasadach obowiązujących przy zatwierdzaniu każdego innego wniosku taryfowego. Wniosek składany jest ponownie na trzy lata i uzupełniony jest on, w porównaniu do “klasycznego”, pierwotnego wniosku, o wniosek o skrócenie okresu aktualnie obowiązujących taryf wraz z uzasadnieniem, co potwierdza odesłanie do odpowiedniego stosowania art. 24b–24e i art. 24f ust.1 ustawy. Warto jednak zauważyć w tej procedurze zasadniczą różnicę, polegającą na braku odniesienia do art. 24f ust. 2 i 3, co oznacza, iż w omawianej sytuacji wystąpienia z wnioskiem o skrócenie obowiązującej taryfy nie znajduje zastosowania instytucja milczącego załatwienia sprawy. Nie ma tu zatem możliwości wejścia w życie z mocy prawa zamieszczonej we wniosku nowej taryfy z powodu braku wydania decyzji przez organ regulacyjny w ciągu 45 dni od dnia doręczenia mu projektu taryfy.
W art. 24j ustawy ustawodawca wymienił przesłanki uprawniające przedsiębiorstwo do wystąpienia z wnioskiem o skrócenie okresu obowiązywania dotychczasowej taryfy i zatwierdzenie nowej. Odnoszą się one do zmiany:
- warunków ekonomicznych;
- wielkości usług;
- warunków ich świadczenia.
Jest to wyliczenie przykładowe, przepis posługuje się wyraźnie zwrotem „w szczególności”. Przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne ma zatem prawo do wystąpienia z wnioskiem w każdym uzasadnionym przypadku. Oczywiście przesłanki wymienione w ustawie są najczęstszą przyczyną składania wniosków, jednak każda inna, dobrze uzasadniona przez przedsiębiorstwo zaistniała zmiana wpływająca na ekonomiczne aspekty jego działalności, powinna zostać rozpatrzona przez organ.
Jak wynika z naszych obserwacji, najczęstszym powodem do wystąpienia z wnioskiem o skrócenie okresu obowiązywania taryfy jest zmiana warunków ekonomicznych świadczenia usług. Co należy przez to rozumieć? Będą to wszelkie uwarunkowania, które mają wpływ na ostateczną wysokość cen i stawek opłat, a więc wszelkie pozycje kosztowe, w obecnej sytuacji przede wszystkim ceny energii elektrycznej, ale również inne podatki i opłaty, np. podatek od nieruchomości, opłaty za usługi wodne i inne opłaty środowiskowe, opłaty za usługi pocztowe, administracyjne, telekomunikacyjne, remontowe, wynagrodzenia dla pracowników.
Przesłankę zmiany wielkości świadczonych usług należy rozumieć natomiast jako zmiany ilościowe w zakresie liczby odbiorców oraz samej wielkości sprzedaży wody lub odbioru ścieków. Najczęściej będzie to sytuacja, kiedy nowe inwestycje lub podłączenia spowodują znaczny wzrost odbiorców, przekładający się na ilość dostarczanej wody i odprowadzanych ścieków albo np. nastąpi odłączenie lub podłączenie jednego tylko odbiorcy, ale z racji ogromnej skali jego zapotrzebowania na usługi wodociągowe lub kanalizacyjne spowoduje to istotną zmianę struktury sprzedaży.
Zmiana warunków świadczenia usług winna być rozumiana, jak się wydaje, jako: przypadki pojawienia się nowej kategorii odbiorców, dla której dotychczas nie utworzono odrębnej grupy taryfowej (np. pojawienie się dostawcy lub dostawców ścieków przemysłowych), czy też zmiany w zakresie dokonywania częstotliwości lub sposobu odczytów.
Zwrócić przy tym uwagę należy, że w realiach, a nie w publicystycznych analizach prowadzenia działalności przez przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjne, najczęściej będzie miało miejsce współistnienie i przenikanie się różnych przesłanek, gdyż najczęściej zmiany warunków świadczenia usług będą też wywoływały lub będą wywołane zmianą warunków ekonomicznych, podobnie zmiana wielkości świadczonych usług będzie przyczyną lub skutkiem zmiany warunków ekonomicznych.
Obecna sytuacja ekonomiczna w Polsce a wniosek o skrócenie taryfy
W obecnej sytuacji ekonomicznej w Polsce, charakteryzującej się wysoką inflacją i ogromnymi podwyżkami cen energii elektrycznej, paliw i gazu, wiele przedsiębiorstw stanie przed problemem konieczności ponownego przekalkulowania kosztów i zysków w kontekście obowiązujących taryf i wystąpienia do organów regulacyjnych o ich skrócenie. Doświadczenie wskazuje, że tak znaczące podwyżki cen energii są bardzo poważnym powodem, który organy regulacyjne winny brać pod uwagę przy ocenie wniosków o skrócenie taryf. Jednak jak wskazuje praktyka, nawet tak oczywista zmiana sytuacji ekonomicznej, jaką z pewnością jest drastyczny i niemożliwy do przewidzenia wzrost cen energii, może zostać nieuwzględniona przez organ regulacyjny. Tym bardziej istotne zatem jest przedstawienie we wniosku wyczerpujących informacji i uzasadnienia dotyczących realnych powodów skrócenia obowiązywania taryfy, traktując badanie podanych przesłanek jako pierwszy etap przed właściwym przystąpieniem do oceny projektu nowej taryfy. Należy przygotować dokumentację wskazującą na zakres podwyżek, na niemożność ich przewidzenia, na ceny obowiązujące w momencie konstruowania i zatwierdzenia obowiązującej taryfy. Istotne jest również załączenie stosownych dokumentów potwierdzających te okoliczności, tj. faktur, dokumentacji przetargowych na energię itd. Organ winien poddać wnikliwej analizie zarówno uzasadnienie, jak i nowy wniosek taryfowy.
Jeżeli wynik oceny, weryfikacji lub analizy wniosku taryfowego, będzie pozytywny, organ regulacyjny skróci okres obowiązywania dotychczasowej taryfy i zatwierdzi nową taryfę w drodze decyzji. Jeżeli wynik oceny będzie negatywny, organ regulacyjny odmówi, w drodze decyzji, skrócenia okresu obowiązywania dotychczasowej taryfy.
Podsumowanie
W obecnej sytuacji przedsiębiorstwa powinny przede wszystkim ponownie przekalkulować poziom ponoszonych kosztów i osiągane dochody, przeanalizować ceny energii, porównać je z cenami z chwili tworzenia wniosku taryfowego. Jeśli faktycznie nastąpiła istotna podwyżka, wpływająca na działalność całego przedsiębiorstwa, w tym jego rentowność, możliwość spłaty zobowiązań i ponoszenia koniecznych inwestycji, zasadne jest rozważenie przez przedsiębiorstwo złożenia wniosku o skrócenie okresu obowiązywania dotychczasowej taryfy i zatwierdzenie nowej, opartej na aktualnych czynnikach ekonomicznych.
KPPP wspiera przedsiębiorstwa wodociągowo – kanalizacyjne
Z naszego doświadczenia wynika, że Dyrektorzy RZGW, nawet mimo istnienia uzasadnionych przesłanek, bardzo rzadko, w szczególności w ostatnim czasie, wydają decyzję o skróceniu okresu obowiązywania taryfy. Nasza Kancelaria zapewnia przedsiębiorcom obsługę prawną w tego typu sprawach, pomagamy przygotować uzasadnienie wniosku o skrócenie dotychczasowej taryfy i tworzymy nowe wnioski taryfowe, zapewniamy także pomoc prawną w zakresie sporządzeniu odwołania od decyzji Dyrektora RZGW do Prezesa Wód Polskich, skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego oraz skargi kasacyjnej do Naczelnego Sądu Administracyjnego.
W celu uzyskania pomocy prawnej prosimy o wypełnienie poniższego formularza.