Wspierając harmonijny rozwój działalności gospodarczej w całej Unii Europejskiej oraz chcąc uczynić rynek Wspólnoty w większym stopniu rynkiem jednolitym, wypracowano wiele mechanizmów znoszących bariery dla swobodnego przepływu towarów i usług. Wprowadzono także przepisy zapewniające swobodną konkurencję oraz pozwalające przedsiębiorstwom na dostosowanie ich działalności produkcyjnej oraz dystrybucyjnej lub świadczenia usług do skali unijnej. W tym celu wprowadzono m.in. instytucję unijnych znaków towarowych pozwalających na odróżnienie towarów i usług przedsiębiorstw w ten sam sposób w całej Unii, bez względu na granice państw członkowskich. Aby wprowadzić nieograniczoną działalność gospodarczą na terenie całego rynku wewnętrznego z korzyścią dla przedsiębiorstw, niezbędna jest możliwość rejestrowania znaków towarowych regulowanych jednolitym prawem Unii, stosowanym bezpośrednio we wszystkich państwach członkowskich.
Terytorialny zakres działalności a ochrona znaku towarowego
Właścicielem unijnego znaku towarowego może być każda osoba fizyczna lub prawna, łącznie z podmiotami prawa publicznego. Do jednostki ubiegającej się o ochronę znaku towarowego należy podjęcie decyzji o skorzystaniu tylko z ochrony krajowej w postaci znaku towarowego w jednym lub większej liczbie państw członkowskich (w każdym wypadku rejestrując znak tylko w jednym państwie na raz, na mocy krajowej procedury), tylko z ochrony w postaci unijnego znaku towarowego bądź też o skorzystaniu z obydwu tych opcji. Jeżeli przedsiębiorca prowadzi działalność na terenie wielu krajów UE, najlepszym rozwiązaniem jest rejestracja unijnego znaku towarowego. Dzięki jednej procedurze rejestracyjnej, otrzyma on ochronę we wszystkich państwach członkowskich UE jednocześnie, w tym samym momencie, w tym samym zakresie, uiszczając w tym celu jedną opłatę.
Czym jest unijny znak towarowy i jakie zalety ma jego rejestracja?
Szczegółowe przepisy dotyczące unijnego znaku towarowego zawarte są w Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/1001 z dnia 14 czerwca 2017 r. w sprawie znaku towarowego Unii Europejskiej (zwanego dalej Rozporządzeniem). Zgodnie z przytoczoną w Rozporządzeniu definicją „znakami towarowymi Unii Europejskiej” są znaki towarowe dla towarów lub usług, zarejestrowane na warunkach i w sposób przewidziany w tym rozporządzeniu. Unijny znak towarowy ma charakter jednolity, co oznacza że wywołuje on ten sam skutek w całej Unii: może on być zarejestrowany, zbyty, być przedmiotem zrzeczenia się lub decyzji w sprawie stwierdzenia wygaśnięcia praw właściciela znaku lub unieważnienia znaku, a jego używanie może być zakazane jedynie w odniesieniu do całej Unii. Rejestracja unijnego znaku towarowego skutkuje przyznaniem właścicielowi praw wyłącznych do tego znaku. Zatem może on, niezależnie od przedsiębiorstwa, stanowić zabezpieczenie lub przedmiot praw rzeczowych, może być przedmiotem licencji udzielonej w odniesieniu do niektórych lub wszystkich towarów lub usług, dla których znak ten jest zarejestrowany, w całej Unii lub w jej części, a także być przedmiotem roszczeń i dochodzenia odszkodowania od osób trzecich. Prawa właściciela znaku są skuteczne wobec osób trzecich z dniem rejestracji znaku towarowego. Można również dochodzić uzasadnionego odszkodowania w odniesieniu do czynności mających miejsce po dacie opublikowania zgłoszenia unijnego znaku towarowego a przed rejestracją znaku, w przypadku gdy czynności te byłyby, po opublikowaniu rejestracji znaku towarowego, zakazane przez rozporządzenie (Wyrok TSUE z 22 czerwca 2016 r. w sprawie Irina Nikolajeva v. Multi Protect OÜ (C-280/15).
Jak długo trwa ochrona znaku towarowego?
Unijny znak towarowy rejestrowany jest na okres 10 lat od daty dokonania zgłoszenia, zaś rejestrację można przedłużać bez końca wedle potrzeb, każdorazowo o kolejne 10 lat. Rejestrację unijnego znaku towarowego przedłuża się na wniosek właściciela unijnego znaku towarowego lub każdej innej osoby wyraźnie przez niego upoważnionej, pod warunkiem uiszczenia opłaty.
Klasyfikacja towarów i usług dla celów rejestracji
Towary i usługi, których dotyczy zgłoszenie znaku towarowego, klasyfikuje się zgodnie z systemem klasyfikacji ustanowionym Porozumieniem nicejskim dotyczącym międzynarodowej klasyfikacji towarów i usług dla celów rejestracji znaków z dnia 15 czerwca 1957 r. Klasyfikacja składa się z 34 klas towarowych i 11 klas usługowych, w których towary i usługi ułożone są w porządku alfabetycznym.
Koszt rejestracji znaku towarowego
Opłata podstawowa za jedną klasę wynosi 850 EUR. Opłata za drugą klasę towarów i usług wynosi 50 EUR. Opłata za trzy lub większą liczbę klas wynosi 150 EUR za każdą klasę.
Jak wygląda procedura zgłoszenia unijnego znaku towarowego?
Zgłoszenia unijnego znaku towarowego należy dokonać bezpośrednio w Urzędzie Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej (EUIPO) mieszczącym się w Alicante, w Hiszpanii. Można tego dokonać przez stronę internetową Urzędu, wysyłając zgłoszenie tradycyjnie pocztą, faksem lub składając dokumenty osobiście. Jeśli dana jednostka – najczęściej przedsiębiorca nie chce tego robić samodzielnie, zgłoszenia rejestracji można dokonać przez pełnomocnika. Niekiedy ustanowienie pełnomocnika jest obowiązkowe. Wnioskodawcy będący osobami fizycznymi lub prawnymi nie mającymi stałego miejsca zamieszkania lub głównego miejsca prowadzenia działalności lub rzeczywistego i poważnego przedsiębiorstwa przemysłowego lub handlowego na terenie UE, muszą dokonywać wszelkich czynności rejestracyjnych poprzez pełnomocnika. Zgłoszenie unijnego znaku towarowego podlega opłacie i musi zawierać wszystkie elementy enumeratywnie wskazane w rozporządzeniu, mianowicie:
- wniosek o rejestrację unijnego znaku towarowego;
- informacje identyfikujące zgłaszającego;
- wykaz towarów lub usług, w odniesieniu do których wnioskuje się o rejestrację;
- przedstawienie znaku w rejestrze unijnych znaków towarowych w sposób pozwalający właściwym organom i odbiorcom na ustalenie jednoznacznego i dokładnego przedmiotu ochrony udzielonej właścicielowi tego znaku towarowego.
Przed wszczęciem procedury zgłoszenia znaku towarowego należy dokładnie sprawdzić, czy dany znak towarowy, tj. nazwa, logo itp., nie zostały już zarejestrowane przez inny podmiot oraz czy znaki, które chcemy zarejestrować nie są na tyle podobne do już zarejestrowanych, iż ich właściciele mogą złożyć sprzeciw przeciwko naszemu znakowi. Pozwoli to zaoszczędzić nie tylko pieniądze, ale przede wszystkim czas.
Ustawodawca wskazuje z jakich oznaczeń może składać się unijny znak towarowy. W szczególności są to wyrazy, łącznie z nazwiskami, lub rysunki, litery, cyfry, a nawet kolory, kształty towarów lub ich opakowań lub dźwięki. Najważniejsze jest jednak spełnienie kryterium oryginalności znaku, który będzie podlegał procedurze rejestracji. Wykorzystane oznaczenia muszą umożliwiać:
- odróżnianie towarów lub usług jednego przedsiębiorstwa od towarów lub usług innych przedsiębiorstw;
- przedstawienie ich w rejestrze unijnych znaków towarowych w sposób pozwalający właściwym organom i odbiorcom na ustalenie jednoznacznego i dokładnego przedmiotu ochrony udzielonej właścicielowi tego znaku towarowego.
Po złożeniu zgłoszenia Urząd bada, czy zgłoszenie unijnego znaku towarowego spełnia warunki nadania daty, czy jest zgodne z warunkami i wymogami zawartymi w rozporządzeniu oraz, czy opłaty uzależnione od ilości klas zostały uiszczone w wyznaczonym terminie.
W przypadku gdy zgłoszenie spełnia wymogi określone w rozporządzeniu i gdy nie został wniesiony żaden sprzeciw lub gdy wniesiony sprzeciw został ostatecznie rozstrzygnięty na skutek wycofania lub poprzez odrzucenie albo w inny sposób, znak towarowy i związane z nim dane, zamieszcza się w rejestrze. Rejestracja jest publikowana, zaś Urząd wydaje świadectwo rejestracji (może ono zostać wydane tradycyjnie lub za pomocą środków elektronicznych). W przypadku gdy zgłoszenie unijnego znaku towarowego nie spełnia któregoś z warunków, Urząd wzywa zgłaszającego do usunięcia braków lub dotrzymania warunków płatności.
Nieusunięcie braków w wyznaczonym terminie skutkuje odrzuceniem zgłoszenia. Rejestracji znaku towarowego odmawia się także w szczególności, gdy znak nie posiada jakichkolwiek znamion odróżniających, gdy jest niezgodny z prawem lub jeśli narusza wcześniejsze prawa. Jeżeli znak towarowy nie kwalifikuje się do rejestracji w odniesieniu do niektórych lub wszystkich towarów lub usług objętych zgłoszeniem unijnego znaku towarowego, zgłoszenie odrzuca się w odniesieniu do tych towarów lub usług.
Podstawy odmowy rejestracji
W art. 7 Rozporządzenia możemy znaleźć wszystkie bezwzględne przesłanki odmowy rejestracji unijnego znaku towarowego. W chwili obecnej jest ich aż 13, z czego najważniejsze dotyczą istoty odróżniającego charakteru znaku, możliwości wprowadzenia w błąd opinii publicznej, na przykład co do charakteru, jakości lub pochodzenia geograficznego towarów lub usługi, a także sprzeczności z porządkiem publicznym lub z dobrymi obyczajami. Wiele aspektów bezwzględnej odmowy rejestracji znaku dotyczy także samej struktury znaku, a mianowicie decyzję odmowną dostaną znaki towarowe, które:
- składają się wyłącznie z oznaczeń lub wskazówek mogących służyć w obrocie do oznaczania rodzaju, jakości, ilości, przeznaczenia, wartości, pochodzenia geograficznego lub czasu produkcji towaru lub świadczenia usługi, lub innych właściwości towarów lub usług, które składają się wyłącznie z oznaczeń lub wskazówek,
- weszły do języka potocznego lub są zwyczajowo używane w uczciwych i utrwalonych praktykach handlowych;
- składają się wyłącznie z kształtu lub innej właściwości, wynikających z charakteru samych towarów, kształtu towarów lub innej ich właściwości, niezbędnych do uzyskania efektu technicznego, czy też kształtu lub innej właściwości, zwiększających znacznie wartość towarów;
- składają się z wcześniejszej nazwy odmiany roślin zarejestrowanej na podstawie przepisów prawa Unii lub prawa krajowego, lub umów międzynarodowych, których Unia lub dane państwo członkowskie jest stroną, przewidujących ochronę praw do odmian roślin, lub odtwarzają taką nazwę w swoich zasadniczych elementach, i które odnoszą się do odmian roślin tego samego gatunku lub gatunków ściśle spokrewnionych.
W kolejnym artykule ustawodawca wymienia zaś względne podstawy odmowy rejestracji znaku, które opierają się w głównej mierze na sprzeciwie zainteresowanego podmiotu, np. właściciela wcześniejszego znaku towarowego lub właściciela niezarejestrowanego znaku towarowego lub innego oznaczenia używanego w obrocie gospodarczym o znaczeniu większym niż lokalne.
Zgłoszonego znaku towarowego nie rejestruje się, w szczególności jeżeli:
- jest on identyczny z wcześniejszym znakiem towarowym, a towary lub usługi, dla których wnioskuje się o rejestrację, są identyczne z towarami lub usługami, dla których wcześniejszy znak towarowy jest chroniony;
- z powodu identyczności z wcześniejszym znakiem towarowym lub podobieństwa do niego, identyczności z towarami lub usługami lub podobieństwa do nich istnieje prawdopodobieństwo wprowadzenia w błąd opinii publicznej na terytorium, na którym wcześniejszy znak towarowy jest chroniony; prawdopodobieństwo wprowadzenia w błąd obejmuje również prawdopodobieństwo skojarzenia z wcześniejszym znakiem towarowym;
- agent lub przedstawiciel właściciela znaku towarowego występuje o rejestrację na swoją rzecz bez zgody właściciela, chyba że agent lub przedstawiciel usprawiedliwi swoje działanie.
Podsumowanie
W związku z sytuacją szybkiego rozwoju gospodarczego i pojawianiem się licznie na rynku unijnym nowych przedsiębiorców, zwracamy szczególną uwagę na ochronę swego znaku towarowego. Zachęcamy do rejestracji używanego przez Państwa znaku towarowego jako unijnego elementu ochrony i wyrazu dbania o swoją markę. Nasza Kancelaria zapewnia przedsiębiorcom obsługę prawną w tego typu sprawach: pomagamy przejść przez procedurę rejestracyjną, przygotowujemy zgłoszenie sprzeciwu celem uniemożliwienia rejestracji znaku podmiotom łamiącym zasady uczciwej konkurencji oraz zapewniamy pomoc prawną w zakresie skutecznego wykonywania praw wynikających z posiadania znaku towarowego. W celu uzyskania szczegółowych informacji prosimy o kontakt telefoniczny, mailowy lub uzupełnienie formularza kontaktowego.