Przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne określa taryfę na okres 3 lat. Oceniając tę regulacje z perspektywy naszej współpracy z klientami – przedsiębiorstwami wodociągowo-kanalizacyjnymi uważamy, iż ta trzyletnia perspektywa taryfowa jest zbyt długa. Dynamika zmian ekonomicznych, prawnych, pracowniczych, faktycznych funkcjonowania przedsiębiorstw jest tak duża, iż nie pozwala na prawidłowe i precyzyjne planowanie niezbędnych dochodów i kosztów w tak długiej perspektywie czasowej.
Tak długi okres taryfowy powoduje zwiększone ryzyko, iż założenia i plany przyjmowane przy tworzeniu taryf odnośnie prowadzenia działalności w kolejnych trzech latach, a w szczególności kosztów świadczenia usług, nie okażą się zgodne z rzeczywistością. W szczególności może dojść do sytuacji gdy określone w taryfie ceny i stawki opłat okażą się niewystarczające dla zachowania płynności finansowej, gdyż nie pozwalą pokryć ponoszonych kosztów. Przykładem, który wyjątkowo mocno odczuły przedsiębiorstwa w tym okresie taryfowym może być zmiana ceny zakupu energii elektrycznej i jej wzrost znacząco ponad przewidywania przyjęte na etapie tworzenia taryf.
Ustawa z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (Dz. U. z 2019 r. poz. 1437 z późn. zm., dalej: „ustawa”) przewiduje instytucję skrócenia okresu obowiązywania taryfy, która przynajmniej częściowo stanowić ma rozwiązanie na wskazane powyżej problemy. Polega ona nie na zmianie dotychczasowej taryfy, ale na skróceniu okresu przez jaki ma ona obowiązywać i zastąpieniu jej nową – zatwierdzeniu przez organ regulacyjny nowego przedłożonego przez przedsiębiorstwo wniosku taryfowego.
Zacytować zatem należy art. 24 j ustawy, zgodnie z którym:
- W uzasadnionych przypadkach, w szczególności jeżeli wynika to z udokumentowanych zmian warunków ekonomicznych oraz wielkości usług i warunków ich świadczenia, przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne w trakcie obowiązywania dotychczasowej taryfy może złożyć do organu regulacyjnego wniosek o skrócenie okresu obowiązywania tej taryfy wraz z projektem nowej taryfy oraz uzasadnieniem, jednak nie później niż przed rozpoczęciem biegu terminu 120 dni od planowanego dnia wejścia w życie nowej taryfy. Przepisy art. 24b-24e i art. 24f ust. 1 stosuje się odpowiednio.
- W decyzji zatwierdzającej taryfę orzeka się o skróceniu czasu obowiązywania dotychczasowej taryfy.
W tym przepisie ustawodawca wymienił przesłanki uprawniające przedsiębiorstwo do wystąpienia z wnioskiem o skrócenie okresu obowiązywania dotychczasowej taryfy i zatwierdzenie nowej. Odnoszą się one do zmiany:
- warunków ekonomicznych,
- wielkości usług,
- warunków ich świadczenia.
Jest to wyliczenie przykładowe, przepis posługuje się wyraźnie zwrotem „w szczególności”. Przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne ma zatem prawo do wystąpienia z wnioskiem w każdym uzasadnionym przypadku. Przeanalizujmy jednak przesłanki wskazane w przepisie, gdyż one będą niewątpliwie stanowiły zdecydowaną większość przypadków w praktyce.
Jak wynika z naszej praktyki najczęstszym powodem do wystąpienia z wnioskiem jest zmiana warunków ekonomicznych świadczenia usług. Rozumieć przez nie należy wszelkie okoliczności, które mają wpływ na ostateczną wysokość cen i stawek opłat, będą to wszelkie pozycje kosztowe, np. ceny energii elektrycznej, podatek od nieruchomości, opłaty za usługi wodne i inne opłaty środowiskowe, opłaty za usługi pocztowe, telekomunikacyjne, remontowe, wynagrodzenia dla pracowników.
Przez przesłankę zmiany wielkości świadczonych usług należy rozumieć zmiany ilościowe w zakresie liczby odbiorców oraz samej wielkości sprzedaży wody i/lub odbioru ścieków. Możliwe jest, iż nowe inwestycje lub podłączenia spowodują znaczny wzrost odbiorców przekładający się na ilość dostarczanej wody i odprowadzanych ścieków albo że nastąpi odłączenie lub podłączenie jednego tylko odbiorcy, ale z racji ogromnej skali jego zapotrzebowania na usługi wodociągowe lub kanalizacyjne spowoduje to istotną zmianę struktury sprzedaży.
Natomiast przez zmianę warunków świadczenia usług należy jak się wydaje uznawać tego typu okoliczności jak przypadki pojawienia się nowej kategorii odbiorców, dla której dotychczas nie utworzono odrębnej grupy taryfowej (np. pojawienie się dostawcy lub dostawców ścieków przemysłowych) czy zmiany w zakresie dokonywania częstotliwości lub sposobu odczytów.
Zauważyć przy tym należy, że poza akademicką dyskusją w realiach prowadzenia działalności przez przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjne najczęściej będzie miało miejsce współwystępowanie i przenikanie się poszczególnych przesłanek, gdyż z reguły zmiany warunków świadczenia usług będą też powodowały lub będą powodowane zmianą warunków ekonomicznych, podobnie zmiana wielkości świadczonych usług będzie przyczyną lub skutkiem zmiany warunków ekonomicznych.
W celu skrócenia okresu obowiązywania aktualnej taryfy przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne powinno złożyć do organu regulacyjnego – właściwego dyrektora RZGW wniosek o skrócenie okresu obowiązywania taryfy i projekt nowej taryfy wraz z uzasadnieniem.
Składając wniosek o skrócenie okresu obowiązywania taryfy konieczne jest udokumentowanie zmian stanowiących jego podstawę. Należy rozumieć go jako przedstawienie dowodów potwierdzających zmiany, na które powołuje się przedsiębiorstwo, a więc zawartych umów, nowego planu wieloletniego, dokumentacji finansowo-księgowej itp. Uzasadnienie powinno także wykazać wpływ tych zmian na wysokość stawek i opłat. Ustawa nie przedstawia żadnych formalnych wymagań odnośnie uzasadnienia, z naszej praktyki wynika jednak, że jest to kluczowy dokument w postępowaniu o skrócenie okresu obowiązywania taryfy. Przedsiębiorstwo powinno więc dołożyć najwyższej staranności w kompleksowym, wyczerpującym uzasadnieniu wniosku. Kolejne wymagane dokumenty jak projekt taryfy oraz uzasadnienie, należy rozumieć zgodnie z wymogami art. 24b ust. 4−7 ustawy. Niezrozumiały wydaje się w tej sytuacji brak odwołania do wniosku taryfowego, jednakże mimo pominięcia przez ustawodawcę wniosku taryfowego wśród wymaganych dokumentów, zasadnym jest składanie pełnego wniosku taryfowego celem uzyskania zatwierdzenia nowej taryfy.
Termin w jakim przedsiębiorstwo może złożyć wniosek o skrócenie okresu obowiązywania taryfy uznać należy, że rozpoczyna się od pierwszego dnia okresu obowiązywania taryfy, kończy natomiast nie później niż 120 dni od planowanego dnia wejścia w życie nowej taryfy.
Co do zasady rozpatrywanie przez organ regulacyjny wniosku o skrócenie obowiązywania taryfy i zatwierdzenie nowej odbywa się na mocy przepisów obowiązujących przy zatwierdzaniu pierwotnego wniosku taryfowego, co wynika z odesłania do odpowiedniego stosowania art. 24b−24e i art. 24f ust. 1 ustawy. Występuje jednak istotna różnica – ze względu na brak odesłania nie obowiązują art. 24f ust. 2 i 3 ustawy, co oznacza, iż przy rozpatrywaniu wniosku o skrócenie okresu obowiązywania taryfy nie znajduje zastosowania instytucja milczącego załatwienia sprawy, czyli wejścia w życie taryfy z mocy prawa z powodu braku wydania decyzji przez organ pomimo upływu 45 dni od dnia doręczenia projektu taryfy.
Z naszego doświadczenia wynika, że organy regulacyjne mimo istnienia uzasadnionych przesłanek bardzo rzadko, w szczególności w ostatnim czasie, wydają decyzję o skróceniu okresu obowiązywania taryfy. Nasza Kancelaria zapewnia przedsiębiorcom obsługę prawną w przedmiotowych sprawach, zapewniamy pomoc prawną w zakresie sporządzeniu odwołania od decyzji Dyrektora RZGW do Prezesa Wód Polskich, skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego oraz skargi kasacyjnej do Naczelnego Sądu Administracyjnego.
W celu uzyskania pomocy prawnej prosimy o wypełnienie poniższego formularza.