Dynamicznie wzrastająca inflacja oraz stałe podwyżki cen materiałów i usług mogą negatywnie oddziaływać na przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjne, w kontekście zatwierdzonych na lata 2021-2024 taryf za zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków. W skrajnych przypadkach mogą prowadzić do sytuacji, w których przychody z działalności taryfowej nie będą pokrywały ponoszonych kosztów, co może stanowić podstawę do wystąpienia z wnioskiem o skrócenie obecnie obowiązującej taryfy.
Nowe Wytyczne Ministra Finansów
Wychodząc naprzeciw trudnej sytuacji ekonomicznej przedsiębiorstw Minister Finansów, w dniu 29 kwietnia 2022 r. opublikował kolejną aktualizację „Wytycznych dotyczących stosowania jednolitych wskaźników makroekonomicznych będących podstawą oszacowania skutków finansowych projektowanych ustaw„.
Obecnie wartości wskaźników prezentują się w sposób następujący:
• średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych: w 2022 r. wynosi 9,1%; w 2023 r. wynosić będzie 7,8%; w 2024 r. wynosić będzie 4,8%; w 2025 r. wynosić będzie 3,5%;
• wskaźnik cen produkcji sprzedanej przemysłu: w 2022 r. wynosi 9,2%; w 2023 r. wynosić będzie 7,7%; w 2024 r. wynosić będzie 4,7%; w 2025 r. wynosić będzie 2,8%.
Aktualizacja wskaźników makroekonomicznych jest niezwykle ważna w szczególności dla przedsiębiorstw, które zamierzają wystąpić do organów regulacyjnych tj. Regionalnych Zarządów Gospodarki Wodnej z wnioskiem o skrócenie obecnie obowiązującej taryfy.
Zgodnie z § 8 ustęp 1. punkt 1) i 2) rozporządzenia Ministra Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej z dnia 27 lutego 2018 r. w sprawie określania taryf, wzoru wniosku o zatwierdzenie taryfy oraz warunków rozliczeń za zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków, przy planowaniu poziomu niezbędnych przychodów przedsiębiorstwo, które nie ma zawartych odpowiednich układów zbiorowych, kalkulację kosztów powinno oprzeć na odpowiednich wskaźnikach makroekonomicznych. Są nimi właśnie wyżej wskazane: średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych oraz wskaźnik cen produkcji sprzedanej przemysłu.
Właściwe uzasadnienie kosztów
W przypadku zaplanowania kosztów powyżej wartości wymienionej w przedmiotowych wskaźnikach, niezbędne będzie wyjaśnienie przyczyn, które odpowiadają za takowe ukształtowanie danych pozycji kosztowych. W tym celu konieczne będzie zatem wykazanie tego stanu rzeczy za pomocą odpowiednich dokumentów, będących w posiadaniu przedsiębiorstwa, które jednoznacznie wskażą na przyczyny powodujące planowanie tychże kosztów ponad wartości wskazane w omawianych wskaźnikach makroekonomicznych – na przykład za pomocą faktur. Możliwe jest także uśrednienie wskaźników, w przypadku gdy okres trwania taryfy przypada na przełomie roku kalendarzowego.
Aktualizacja wskaźników makroekonomicznych a wniosek o skrócenie taryfy
Pamiętać należy że, sama aktualizacja wskaźników makroekonomicznych nie stanowi podstawy do wystąpienia przez przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne z wnioskiem o skrócenie obecnie obowiązującej taryfy. Wskaźniki powinny zostać uwzględnione w kalkulacji nowej taryfy przedstawionej do zatwierdzenia organowi. Mimo takiego ich charakteru, rosnące wskaźniki świadczą o obiektywnym wzroście pozycji kosztowych, dla pokrycia których zatwierdzone ostatnio taryfy mogą być nieadekwatne, w tych nowych i trudnych do przewidzenia warunkach gospodarczych.
Wystąpienie z wnioskiem o skrócenie taryfy należałoby uzasadniać, wskazując że koszty prowadzonej działalności planowane zgodnie z wymogami zawartymi w obowiązujących przepisach, kalkulowane rzetelnie i z dołożeniem należytej staranności nie wystarczają na pokrycie stale rosnących cen surowców i usług niezbędnych z punktu widzenia prowadzonej działalności i takowe wzrosty kosztów nie były możliwe do „przewidzenia” na etapie konstruowania obecnie obowiązującej taryfy. Nie ulega wątpliwości, iż sytuacja ekonomiczna panująca obecnie, diametralnie różni się od tej w której przedsiębiorstwa wodno-kanalizacyjne planowały przychody i koszty tj. w większości wypadków pierwszej połowy ubiegłego roku, które będą odpowiednio generowane i ponoszone w czasie obowiązywania taryf zatwierdzanych przez organ regulacyjny.
Taryfy a inflacja
Uzasadnienia dla braku możliwości przewidzenia przy konstruowaniu obecnie obowiązującej taryfy, takiego wzrostu kosztów, w tym wzrostu cen surowców i usług niezbędnych z punktu widzenia prowadzonej działalności, mogą nam dostarczyć – opisane w opublikowanych przez Radę Ministrów „Założeniach projektu budżetu państwa na rok 2023”, jako przyczyny nieoczekiwanego wzrostu inflacji. Zgodnie opublikowanymi w Biuletynie Informacji Publicznej Ministerstwa Finansów „Założeniami projektu budżetu państwa na rok 2023”, powodami takiego stanu rzeczy były, w głównej mierze czynniki zewnętrzne, takie jak:
• podwyżki cen energii (cen paliw w wyniku wzrostu cen ropy naftowej na rynkach światowych oraz cen energii elektrycznej i gazu);
• wysoka dynamika cen usług – jako skutek pandemii, wysokich kosztów transportu oraz zakłóceń w globalnych łańcuchach dostaw, rosnących cen surowców – co powodowało zwiększenie kosztów u producentów – co prawda dyskusyjnej jest na ile niemożliwa
do przewidzenia była wysoka dynamika cen w skutek pandemii, na moment konstruowania obowiązujących taryf, jednak nie tylko ona miała na to wpływ;
• sytuacja związana z wojną na Ukrainie, problemy z globalnymi łańcuchami dostaw – mimo wzrostu nakładów brutto na środki trwałe (związany on jest ze zwiększeniem inwestycji m.in. w zakresie obronności), zakłada się spadek dynamiki inwestycji prywatnych, na które będą miały wpływ również rosnące koszty finansowania wynikające z podwyżek stóp procentowych;
• podwyżki cen surowców energetycznych i rolnych – w I kwartale 2022 r. ceny energii były o prawie 22% wyższe niż w roku poprzednim, ceny żywności i napojów bezalkoholowych wzrosły w tym czasie o 8,7%, a inflacja bazowa zwiększyła się do 6,6%. Indeks Organizacji Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa (FAO) dotyczący światowych cen żywności osiągnął w marcu 2022 r. poziom 159,3 pkt, osiągając najwyższy odczyt od ponad 30 lat, niezależnie od prognozowanego na drugą połowę roku spadku wzrostu cen, obecny ich poziom nie sposób uznać za możliwy do przewidzenia;
• kolejne fale pandemii – które hamowały aktywność gospodarczą w ostatnich latach, w szczególności z nakładającymi się zaburzeniami w globalnych łańcuchach dostaw oraz wysokich cenach surowców energetycznych
Nie można jednocześnie wykluczyć sytuacji, w której stale rosnące ceny energii, paliw i surowców produkcyjnych przy systematycznym wzroście inflacji mogą skutkować kolejnymi aktualizacjami wskaźników makroekonomicznych, oraz stanowić podstawy do częstszego występowania przez przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjne z wnioskami o skrócenie taryfy. Niezależnie od charakteru i rodzaju przesłanek z powodu których przedsiębiorstwo zdecyduje się na złożenie wniosku o skrócenie taryfy, pamiętać należy, że uzasadnienie wniosku jest jego kluczowym elementem i powinno zawierać nie tylko wykazanie powodów skrócenia, ale w głównej mierze ich faktyczne uzasadnienie poparte szczegółowym i spójnym materiałem dowodowym.
KPPP wspiera przedsiębiorstwa wodociągowo – kanalizacyjne
Z naszego doświadczenia wynika, że Dyrektorzy RZGW, nawet mimo istnienia uzasadnionych przesłanek, bardzo rzadko, w szczególności w ostatnim czasie, wydają decyzję o skróceniu okresu obowiązywania taryfy. Nasza Kancelaria zapewnia przedsiębiorcom obsługę prawną w tego typu sprawach, pomagamy przygotować uzasadnienie wniosku o skrócenie dotychczasowej taryfy i tworzymy nowe wnioski taryfowe, zapewniamy także pomoc prawną w zakresie sporządzeniu odwołania od decyzji Dyrektora RZGW do Prezesa Wód Polskich, skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego oraz skargi kasacyjnej do Naczelnego Sądu Administracyjnego.
W przypadku chęci uzyskania pomocy z naszej strony, prosimy o wypełnienie i przesłanie poniższego formularza.
Autor: Klaudia Molska